Peru’nun Başşehri Lima’dan Juliaca’ya gitmeye hazırlanan LATAM Havayolları’na ilişkin AIRBUS A-320 NEO, kalkış hazırlıklarını tamamlamış, hava trafik kontrolörleriyle kurulan bağlantının akabinde kalkış müsaadesi alarak pistte yavaş yavaş hızlanmaya başlamıştı. Görünürde zıt giden hiçbir şey yoktu ve uçak kısa müddet içinde havalanarak maksadına hakikat yola çıkacaktı. Uçak pistte yaklaşık 250 kilometre ulaşıp havalanmaya hazırlandığı sırada yolcular ve mürettebat ne olduğunu anlamadıkları bir sarsıntıyla dehşete düştü. Sağ tarafa yatan uçak bir müddet pistte sürüklendi. Havalimanı itfaiyesinin olaya müdahale etmesinin akabinde uçakta bulunan 106 kişi tahliye edildi. Yaşanan kazada 36 yolcunun yaralandığı, 4 yolcunun durumunun ise ağır olduğu belirtildi.
İTFAİYE KAMYONUNA ÇARPTI
Kazanın akabinde yapılan incelemelerde uçağın havalanmaya hazırlandığı sırada havalimanı itfaiyesine ilişkin bir kamyona çarptığı tespit edildi. Acil durum tatbikatı yapmak için havalimanının farklı bir bölgesine giden itfaiye takımı, bağlantı eksikliği sonucunda giriş yetkisi olmayan piste dalmış ve kalkışa hazırlanan LATAM Havayolları’na ilişkin uçakla çarpışmıştı. Kazada itfaiye kamyonunda bulunan 4 işçiden 2’sinin hayatını kaybettiği, 2’sinin ise ağır yaralandığı açıklandı.
SELFİE ÇEKİLİP PAYLAŞTI
Kazanın akabinde toplumsal medyada kazanın olduğu ana ait imajlar tekraren paylaşıldı. Bu paylaşımlar içinde en çok tartışma yaratan ise kaza yapan uçaktan yara almadan kurtulan iki yolcunun kazaya müdahale devam ederken, uçağın önünde çekildiği fotoğraf oldu. Fotoğrafı çeken kişi olduğu düşünülen Enrique Varsi-Rospigliosi, Twitter’dan yaptığı paylaşımda “Hayat sana ikinci bir talih verdiğinde” notunu düştü.
Paylaşılan fotoğrafa birçok Twitter kullanıcısından farklı yansılar geldi. Kimileri paylaşıma sert reaksiyon gösterip fotoğrafta yer alan çifti kazada hayatını kaybedenlere saygısızlık yapmakla suçlarken kimileri ise çiftin hayli şanslı olduğunu ve fotoğrafın ‘yılın selfie’si’ olabileceğini söyledi.
90 SANİYE KURALI VAR
Uluslararası prosedürlere nazaran 44 adetten daha fazla koltuğa sahip olan yolcu uçaklarında, rastgele bir acil durum yaşandığı vakit 90 saniye içinde tüm yolcuların uçaktan tahliye edilmesi gerekiyor. Uçak mühendisi ve havacılık uzmanı Muhammed Yılmaz bu kuralın nasıl ortaya çıktığını şu sözlerle anlattı:
“Amerikan Federal Havacılık Yönetimi (FAA) 1964 yılında, Douglas DC-7 ve Lockheed L1649 uçaklarıyla çeşitli kaza denemeleri yaptı. Özel kameralarla kayıt altına alınan bu testlerde kasıtlı olarak düşürülen uçakların hem içi hem de etrafı yakından incelendi. Kaza sonrası çıkan yangınların çıkış halleri ve ilerleyiş süreçlerinin ayrıntılı tahlil edildiği çalışmalar sonunda 2 dakikalık mühletin uçaktaki herkesin tahliye edilebilmesi için kâfi olduğuna kanaat getirildi. Daha sonra mühlet 90 saniyeye indirildi ve bu kural 1967 yılında resmiyet kazandı.”
Uçak imalatçılarının yeni bir yolcu uçağı modeli geliştirdiğinde uçağı piyasaya sürmek için gerekli olan uçuşa elverişlilik sertifikasını almak zorunda olduklarının altını çizen Yılmaz, “Bu sertifikanın gerekliliklerinden biri uçak büsbütün doluyken 90 saniye içinde tüm yolcuların tahliye edilebildiğini, otoritelere uygulamalı olarak gösterebilmekten geçiyor. Bu yüzden uçakların tasarımı esnasında kabin nizamı ve kapıların yerleşimi, uçağın süratli bir formda tahliye edilmesine yardımcı olacak formda titizlikle düşünülüyor. Dünyada hizmet tüm hava yolu şirketlerinde vazife yapan kabin takımları bu bahiste aldıkları eğitimi daima tazelemek ve böylesi bir senaryo için daima kendilerini hazır tutmak zorunda” diyerek yolcuların da görevlilere yardımcı olması gerektiğini hatırlattı.
‘TEORİ İLE PRATİK BİRBİRİNİ TUTMUYOR’
Bu stil kazalarda teori ile pratiğin birbirini tutmadığını söz eden Muhammed Yılmaz, şu ayrıntısı da ekledi:
“Günümüzde yaşanan olayların çabucak hiçbirinde 90 saniye içinde yolcuların uçağı tahliye etmesi mümkün olamıyor. Yolcuların tahliye sırasında paniklemesi ve baş üstü dolaplarındaki eşyalarını yanlarına almak istemesinin, yaşanan kaybında en çok öne çıkan sebep olduğu görülüyor. İnsanların ortalama uzunluk ve yüklerinin vakit içinde daha da artması, uçak koltuklarının düzgünce daralması üzere etkenler nedeniyle acil tahliye kurallarının güncellenmesi gerekliliği de sık sık gündeme geliyor. Fakat FAA ve EASA tarafından şimdiye dek bu hususta rastgele bir adım atılmadı.”
BU TAVSİYELERE DİKKAT!
“Uçağa bindikten sonra koltuğunuza oturmadan size en yakın acil çıkış kapısını belirleyip, oraya kaç koltuk uzakta olduğunuzu kesinlikle denetim edin. Seyahatiniz esnasında rastgele bir sebeple uçağı tahliye etmeniz gereken bir durumla karşılaşırsanız öncelikle paniklememeye çalışın” biçiminde konuşan Yılmaz, uçak seyahati yapacak olanlara da bu hususta tavsiyeler verdi:
— Kabin takımından gelen direktifleri harfiyen uygulamaya dikkat edin.
— Kapılar açılıp tahliye başladığında uçaktaki eşyalarınızı düşünmeden, verilen direktifler doğrultusunda acil çıkış kapılarını kullanarak uçağı terk edin ve uçaktan olabildiğince uzaklaşın. Uçak ile selfie çektirmeyin.
— Sizin oyalanmanız nedeniyle öteki yolcuların uçakta mahsur kalabileceğini unutmayın. Süreyi en verimli halde kullanmayı ve rastgele bir inisiyatif almadan görevlilerin yönlendirmeleriyLe başarılı bir tahliye gerçekleştirilmesine yardımcı olun.